Türkiye odalar ve borsalar birliğinden gelen 12.05.2017 tarih, 0431 sayılı ve INKSNA kapsamında ABD Dışişleri Bakanlığı tarafından alınan yaptırım kararı konulu yazı aşağıda sunulmuştur.

İlgi: Dışişleri Bakanlığı’nın 10277076-545.08-2017/12208197 sayı ve 03.04.2017 tarihli yazısı

Birliğimize iletilen ilgide kayıtlı yazıda, ABD’nin  “İran, Kuzey Kore ve Suriye Yayılmanın Önlenmesi Yasası (INKSNA)” kapsamında ABD Dışişleri Bakanlığı tarafından 10 ülkeden 29 yabacı gerçek ve tüzel kişi hakkında 21 Mart 2017 tarihinde itibaren geçerli olmak üzere yaptırım kararı alındığı belirtilmiştir.

Yaptırım kapsamında alınan gerçek ve tüzel kişilerin de listesini içeren söz konusu karara dair 30 Mart 2017 tarihli ABD Resmi Gazetesinin ilgili bölümü ilgi yazıyla Birliğimize iletilmiş olup, Ek-1’ de bilgilerinize sunulmaktadır. INKSNA çok taraflı kontrol ve denetim rejimleri (Füze Teknolojisi  Kontrol  Rejimi, Kimyasal Silahlar sözleşmesi, Nükleer Tedarikçiler Grubu, Avustralya Grubu) kapsamında yasaklı malzemelerin İran ,  Suriye ve Kuzey Kore’ye satışına dair yaptırımlar öngörmekte olup, EK-2’de listesi bulunan söz konusu 29 gerçek ve tüzel kişi hakkındaki yaptırımların iki (2) yıl boyunca geçerli olacağı; söz konusu yaptırımların ilgili ülke ve hükümetlere uygulanmayacağı belirtilmiştir.

Bahse konu gerçek ve tüzel kişilerden 11’i (9 ÇHC, BAE ve Kuzey Kore) İran’ın balistik füze programına yönelik transferler nedeniyle yaptırım kapsamına alınmıştır. Konuyla ilgili olarak ABD Dışişleri Bakanlığı  yetkisinin konuya ilişkin bir açıklamasında; İran’ın bölgedeki faaliyetlerinin kışkırtıcı nitelikte olduğuna, bölge güvenliği, istikrarı ve refahına zarar verdiğine, INKSNA kapsamında alınan yeni yaptırım kararının İran'ın’ terörizme verdiği destek, balistik füze programı, Yemen’de Hutilere verdiği  destek dahilinde söz konusu faaliyetlere ABD’nin karşı koyma taahhüdünün altını çizdiğine,  yaptırım kararı kapsamının  KOEP (Kapsamlı Ortak Eylem Planı) hükümlerinin dışında olduğuna, ABD’nin İran’ın nükleer programıyla ilgili olarak akdedilen KOEP kapsamındaki yükümlülüklerini uygulamaya devam ettiğine değindiği belirtilmiştir.

Buna ek olarak 19 gerçek ve tüzel kişiye (3 ÇHC, 7RF, 3 Sudan, Myanmar, Mısır, Eritme, İran Kuzey Kore, Suudi Arabistan) ise İran, Suriye ve Kuzey Kore’ye yapılan transferler kapsamında farklı nitelikteki ihlaller nedeniyle yaptırım uygulama kararının alındığı ifade edilmektedir.

Söz konusu grubun içinde, Myanmar Savunma Bakanlığı Savunma Sanayi  Müdürlüğü, Eritme Deniz Kuvvetleri ve İran Havacılık Sanayi Örgütü de bulunmaktadır. Yaptırımlar kapsamında, ABD Dışişleri Bakanlığı tarafından aksi belirtilmediği sürece, ABD hükümeti ve bağlı birimlerin söz konusu 29 gerçek ve tüzel kişiden tedarik işlemi gerçekleştirmeyeceği, söz konusu kişilere yardım sağlanmayacağı ya da herhangi programına dahil edilemeyeceği bildirilmektedir. Ayrıca, ABD Mühimmat Listesi’nde yer alan malzemelerin anılan gerçek ve tüzel kişilere satışının yasaklandığı, Silah ihracat Kontrol Yasası kapsamındaki satışların da durdurulduğu, bu çerçevede, yeni ihracat lisans başvurularının reddedilceği, mevcut lisansların askıya alınacağı belirtilmektedir.

İlgili yazıda, BM güvenlik Konseyi’nin İran’a yönelik yaptırım kararlarının ülkemiz bakımından hukiki bağlayıcı nitelikte olduğu, ilgili kurum ve kuruluşlarımız tarafından uygulanmasının zorunlu olduğu belirtilmektedir. ABD ve AB’nin kabul ettikleri tek taraflı yaptırım karar ve uygulamalarının Türkiye açısından hukuki bağlayıcılığının bulunmamakta olduğu, ancak ABD yaptırımlarının sınır aşan etkiye sahip olması nedeniyle, yaptırım  altına alınacak kişi ve kuruluşlarla iş akdine girecek firma ve kuruluşlarımızın da dolayı olarak yaptırımdan etkilenme olasılığı çerçevesinde alınan yaptırımlar hakkında bilgilendirmede bulunmasında yarar gönüldüğü belirtilmiştir. Bilgileri ve Konuyu Üyelerimize duyrulur.